ଏକକ ମିଶ୍ରଣ ଦ୍ୱାରା ଜିପସାମ୍ ପେଷ୍ଟର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ଉନ୍ନତ କରିବାରେ ସୀମାବଦ୍ଧତା ଅଛି। ଯଦି ଜିପସାମ୍ ମୋର୍ଟାରର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ସନ୍ତୋଷଜନକ ଫଳାଫଳ ହାସଲ କରିବାକୁ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବାକୁ ହୁଏ, ତେବେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ପରସ୍ପରକୁ ମିଶ୍ରିତ ଏବଂ ପରିପୂରକ କରିବା ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ମିଶ୍ରଣ, ମିଶ୍ରଣ, ଫିଲର ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ସାମଗ୍ରୀ ଆବଶ୍ୟକ।
୧. ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା ଔଷଧ
ନିୟନ୍ତ୍ରକ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା ମୁଖ୍ୟତଃ ରିଟାର୍ଡର ଏବଂ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ। ଗେସୋ ଡ୍ରାଏ ମିକ୍ସ ମୋର୍ଟାରରେ, ଯେଉଁ ଉତ୍ପାଦ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ରନ୍ଧା ଗେସୋ ବ୍ୟବହାର କରେ ତାହା ସମସ୍ତ ଡିଲେ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା ଏଜେଣ୍ଟ ବ୍ୟବହାର କରେ, ନିର୍ଜଳ ଗେସୋ ବ୍ୟବହାର କରେ କିମ୍ବା ଯେଉଁ ଉତ୍ପାଦ ସିଧାସଳଖ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ 2 ଟି ଜଳ ଗେସୋ ବ୍ୟବହାର କରେ ତାହା ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା ଏଜେଣ୍ଟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।
୨. ରିଟାର୍ଡର୍
ଜିପସାମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ ରିଟାର୍ଡର୍ ଯୋଡ଼ିବା ଦ୍ୱାରା, ଅର୍ଦ୍ଧ-ଜଳ ଜିପସାମ୍ର ଜଳୀୟକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ ଘନୀକରଣ ସମୟ ଲମ୍ବା ହୁଏ। ଜିପସାମ୍ ପ୍ଲାଷ୍ଟରର ଜଳୀୟକରଣ ଅବସ୍ଥା ବିଭିନ୍ନ, ଯେଉଁଥିରେ ଜିପସାମ୍ ପ୍ଲାଷ୍ଟରର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଗଠନ, ଜିପସାମ୍ ସାମଗ୍ରୀର ତାପମାତ୍ରା, କଣିକା ସୂକ୍ଷ୍ମତା, ସେଟିଂ ସମୟ ଏବଂ ସମାପ୍ତ ଉତ୍ପାଦର pH ମୂଲ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ପ୍ରତ୍ୟେକ କାରକ ରିଟାର୍ଡିଂର ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ, ତେଣୁ ବିଭିନ୍ନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ରିଟାର୍ଡିଂ ଏଜେଣ୍ଟର ପରିମାଣରେ ବହୁତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ, ଉତ୍ତମ ଘରୋଇ ଜିପସାମ୍ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରିଟାର୍ଡର୍ ହେଉଛି ରୂପାନ୍ତରିକ ପ୍ରୋଟିନ୍ (ଉଚ୍ଚ ପ୍ରୋଟିନ୍) ରିଟାର୍ଡର୍, ଏହାର କମ ମୂଲ୍ୟ, ଲମ୍ବା ରିଟାର୍ଡର୍ ସମୟ, ଛୋଟ ଶକ୍ତି ହ୍ରାସ, ଭଲ ନିର୍ମାଣ, ଲମ୍ବା ଖୋଲିବା ସମୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୁବିଧା ରହିଛି। ତଳ ପ୍ରକାରରେ ଷ୍ଟୁକୋ ଜିପସାମ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପରିମାଣ ସାଧାରଣତଃ 0.06% ~ 0.15% ରେ ଥାଏ।
୩. ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା ଔଷଧ
ସ୍ଲରିର ଘୋଳାଇବା ସମୟକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ଏବଂ ସ୍ଲରିର ଘୋଳାଇବା ଗତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ହେଉଛି ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାର ଏକ ଭୌତିକ ପଦ୍ଧତି। ସାଧାରଣତଃ ନିର୍ଜଳ ଜିପସମ୍ ପାଉଡର ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ ବ୍ୟବହୃତ ରାସାୟନିକ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା ପଦାର୍ଥ ହେଉଛି ପୋଟାସିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍, ପୋଟାସିୟମ୍ ସିଲିକେଟ୍, ସଲଫେଟ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଏସିଡ୍। ମାତ୍ରା ସାଧାରଣତଃ 0.2% ~ 0.4%।
୪. ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧକ ଏଜେଣ୍ଟ
ଗେସୋ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀ ଜଳ ଏଜେଣ୍ଟକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇପାରିବ ନାହିଁ। ଜିପସମ୍ ଉତ୍ପାଦ ସ୍ଲରିର ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ହାରକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ହେଉଛି ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଯେ ପାଣି ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପାଇଁ ଜିପସମ୍ ସ୍ଲରିରେ ରହିପାରିବ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଏକ ଭଲ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଏବଂ କଠିନ ପ୍ରଭାବ ପାଇପାରିବ। ଜିପସମ୍ ପାଉଡର ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀର ନିର୍ମାଣ କ୍ଷମତାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା, ଜିପସମ୍ ସ୍ଲରିର ପୃଥକୀକରଣ ଏବଂ ରକ୍ତସ୍ରାବକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ରୋକିବା, ସ୍ଲରି ପ୍ରବାହକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା, ଖୋଲିବା ସମୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା, ଫାଟିବା ଏବଂ ଖାଲି ଡ୍ରମ୍ ଭଳି ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ଗୁଣବତ୍ତା ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଏଜେଣ୍ଟଠାରୁ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ। ଜଳ-ଧାରଣ ଏଜେଣ୍ଟ ଆଦର୍ଶ କି ନାହିଁ ତାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଏହାର ବିଚ୍ଛିନ୍ନତା, ଦ୍ରୁତ ଦ୍ରବଣୀୟତା, ମୋଲ୍ଡିଂ, ତାପଜ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଘନତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ, ଯାହା ମଧ୍ୟରେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚକାଙ୍କ।
ସେଲୁଲୋଜ୍ ଇଥର ଜଳ-ଧାରଣକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ
ବର୍ତ୍ତମାନ, ବଜାରରେ ହାଇଡ୍ରୋକ୍ସିପ୍ରୋପିଲ୍ ମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ ସର୍ବାଧିକ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ତା’ପରେ ମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ ଏବଂ କାର୍ବୋକ୍ସିମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ ଅଛି। ହାଇଡ୍ରୋକ୍ସିପ୍ରୋପିଲ୍ ମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ର ବ୍ୟାପକ ଗୁଣ ମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ ଅପେକ୍ଷା ଭଲ। ହାଇଡ୍ରୋକ୍ସିପ୍ରୋପିଲ୍ ମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ର ଜଳଧାରଣ କାର୍ବୋକ୍ସିମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ ଅପେକ୍ଷା ବହୁତ ଅଧିକ, କିନ୍ତୁ ଘନ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ବନ୍ଧନ ପ୍ରଭାବ କାର୍ବୋକ୍ସିମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ ଅପେକ୍ଷା ଖରାପ। ଜିପସାମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ, ହାଇଡ୍ରୋକ୍ସିପ୍ରୋପିଲ୍ ଏବଂ ମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ର ପରିମାଣ 0.1% ~ 0.3% ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ଏବଂ କାର୍ବୋକ୍ସିମିଥାଇଲ୍ ସେଲୁଲୋଜ୍ର ପରିମାଣ 0.5% ~ 1.0% ପରିସର ମଧ୍ୟରେ।
ଷ୍ଟର୍ଚ୍ଚ ପାଣି ଧରି ରଖିବା ଏଜେଣ୍ଟ
ଷ୍ଟାର୍ଚ୍ ପ୍ରକାର ଜଳ ଏଜେଣ୍ଟକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଏ ଯାହା ମୂଳତଃ ଶିଶୁରେ ଗେସୋ ବି ପୁଟିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ଫେସ୍ ଲେୟାର ମଡେଲ୍ ଷ୍ଟୁକୋ ଗେସୋ, ଆଂଶିକ କିମ୍ବା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସେଲୁଲୋଜ୍ ପ୍ରକାର ଜଳ ଏଜେଣ୍ଟକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ। ଜିପସମ୍ ଶୁଷ୍କ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ ଷ୍ଟାର୍ଚ୍ ଜଳ-ଧାରଣ ଏଜେଣ୍ଟ ଯୋଡ଼ି ସ୍ଲରିର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା, ନିର୍ମାଣକ୍ଷମତା ଏବଂ ସ୍ଥିରତାକୁ ଉନ୍ନତ କରାଯାଇପାରିବ। ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବହୃତ ଷ୍ଟାର୍ଚ୍ ଜଳ-ଧାରଣ ଏଜେଣ୍ଟ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି କାସାଭା ଷ୍ଟାର୍ଚ୍, ପ୍ରି ଜେଲାଟିନାଇଜଡ୍ ଷ୍ଟାର୍ଚ୍, କାର୍ବୋକ୍ସିମିଥାଇଲ୍ ଷ୍ଟାର୍ଚ୍, କାର୍ବୋକ୍ସିପ୍ରୋପିଲ୍ ଷ୍ଟାର୍ଚ୍। ଷ୍ଟାର୍ଚ୍ ପ୍ରକାର ଜଳ ଏଜେଣ୍ଟ ମାତ୍ରାକୁ ସାଧାରଣତଃ 0.3% ~ 1% ରେ ସୁରକ୍ଷା ଦିଏ, ଯଦି ମାତ୍ରା ବହୁତ ବଡ଼ ହୁଏ ତେବେ ଗେସୋ ଉତ୍ପାଦ ଓଦା ପରିବେଶ ତଳେ ମିଲ୍ଡିଓ ଘଟଣା ସୃଷ୍ଟି କରେ, ସିଧାସଳଖ ପ୍ରକଳ୍ପ ଗୁଣବତ୍ତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ।
③ ଗ୍ଲୁ ପ୍ରକାରର ପାଣି ଧରି ରଖିବା ଏଜେଣ୍ଟ
କିଛି ତୁରନ୍ତ ଆଡେସିଭ୍ ଜଳ ଧରି ରଖିବାରେ ମଧ୍ୟ ଭଲ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରେ। ଯେପରିକି ୧୭-୮୮, ୨୪-୮୮ ପଲିଭିନାଇଲ୍ ଆଲକୋହଲ୍ ପାଉଡର, ଜିପସାମ୍ ବଣ୍ଡିଙ୍ଗ୍ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ସବୁଜ ଗମ୍ ଏବଂ ଗୁଆର୍ ଗମ୍, ଜିପସାମ୍ ପୁଟି, ଜିପସାମ୍ ଇନସୁଲେସନ୍ ଗ୍ଲୁ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜିପସାମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀ, ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ, ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍ ଜଳ ଧରି ରଖିବା ଏଜେଣ୍ଟର ପରିମାଣକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରିବ। ବିଶେଷକରି ଦ୍ରୁତ ଷ୍ଟିକିଂ ଜିପସାମ୍ ରେ, ଏହା କିଛି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍ ଇଥରକୁ ବଦଳାଇପାରେ।
(୪) ଅଜୈବ ଜଳଧାରଣ ସାମଗ୍ରୀ
ଜିପସାମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ କମ୍ପୋଜିଟ୍ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଳ-ଧାରଣ ସାମଗ୍ରୀର ପ୍ରୟୋଗ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଳ-ଧାରଣ ସାମଗ୍ରୀର ପରିମାଣ ହ୍ରାସ କରିପାରିବ, ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ କରିପାରିବ ଏବଂ ଜିପସାମ୍ ସ୍ଲରିର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ଏବଂ ନିର୍ମାଣ କ୍ଷମତାକୁ ଉନ୍ନତ କରିପାରିବ। ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବହୃତ ଅଜୈବ ଜଳଧାରଣ ସାମଗ୍ରୀ ହେଉଛି ବେଣ୍ଟୋନାଇଟ୍, କାଓଲିନ୍, ଡାଏଟୋମାଇଟ୍, ଜିଓଲାଇଟ୍ ପାଉଡର, ପର୍ଲାଇଟ୍ ପାଉଡର, ଆଟାପୁଲଗାଇଟ୍ ମାଟି, ଇତ୍ୟାଦି।
୫. ଆଠାଜକ
ଜିପସମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ ଆଡେହିକ୍ସ ପ୍ରୟୋଗ କେବଳ ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧକ ଏଜେଣ୍ଟ ଏବଂ ରିଟାର୍ଡର ଅପେକ୍ଷା ନିକୃଷ୍ଟ। ଗେସୋ ସେଲ୍ଫ ଲେଭଲିଂ ମୋର୍ଟାର, ଆଡେହିସ୍ ଗେସୋ, କଲ୍କିଙ୍ଗ ଗେସୋ, ତାପ ସଂରକ୍ଷଣ ଗେସୋ ଗ୍ଲୁ ଆଡେହିକ୍ସ ଏଜେଣ୍ଟ ଛାଡିପାରିବ ନାହିଁ।
ପୁନଃବିଛାଯାଇପାରୁଥିବା ଲାଟେକ୍ସ ପାଉଡର:
ଜିପସମ୍ ସେଲ୍ଫ-ଲେଭଲିଂ ମୋର୍ଟାର, ଜିପସମ୍ ଇନସୁଲେସନ୍ ଗ୍ଲୁ, ଜିପସମ୍ କଲ୍କିଂ ପୁଟି ଇତ୍ୟାଦିରେ ପୁନଃବିଭାଜନଶୀଳ ଲେଟେକ୍ସ ପାଉଡର ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ବିଶେଷକରି ଜିପସମ୍ ସେଲ୍ଫ-ଲେଭଲିଂ ମୋର୍ଟାରରେ, ଏହା ସ୍ଲରି ସ୍ନିଗ୍ଧତା, ଭଲ ତରଳତା, ସ୍ତରୀକରଣ ହ୍ରାସ କରିବା, ରକ୍ତସ୍ରାବ ଏଡାଇବା, ଫାଟ ପ୍ରତିରୋଧକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ଏବଂ ଇତ୍ୟାଦି ଏକ ମହାନ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରେ। ବ୍ୟବହାର ସାଧାରଣତଃ 1.2% ~ 2.5%।
ଇନଷ୍ଟାଣ୍ଟ ପଲିଭିନାଇଲ୍ ଆଲକୋହଲ୍:
ବର୍ତ୍ତମାନ, ବଜାରରେ ଅଧିକ ମାତ୍ରା ସହିତ ତୁରନ୍ତ ଦ୍ରବୀଭୂତ ପଲିଭିନାଇଲ୍ ଆଲକୋହଲ ହେଉଛି 24-88, 17-88 ଦୁଇଟି ମଡେଲର ଉତ୍ପାଦ, ପ୍ରାୟତଃ ଆଡେସିଭ୍ ପ୍ଲାଷ୍ଟର, ଗେସୋ, ଗେସୋ କମ୍ପାଉଣ୍ଡ୍ ହିଟ୍ ସଂରକ୍ଷଣ ଗ୍ଲୁ, ଷ୍ଟୁକୋ ପ୍ଲାଷ୍ଟର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉତ୍ପାଦରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ମାତ୍ରା ସାଧାରଣତଃ 0.4% ~ 1.2% ଅଟେ।
ଜିପସାମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ ଗୁଆର୍ ଗମ୍, ଫିଲ୍ଡ ଜେଲେଟିନ୍, କାର୍ବୋକ୍ସିମିଥାଇଲ୍ ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍, ଷ୍ଟାର୍ଚ୍ ଇଥର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଡେସିଭ୍ ଯାହାର ବିଭିନ୍ନ ବନ୍ଧନ କାର୍ଯ୍ୟ ଅଛି।
୬. ଘନ କରିବା
ଘନ କରିବା ମୁଖ୍ୟତଃ ଜିପ୍ସମ ସ୍ଲରିର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ଏବଂ ତରଳତାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ଆଡେସିଭ ଏବଂ ଜଳ ଧରି ରଖିବା ଏଜେଣ୍ଟ ସହିତ ସମାନ, କିନ୍ତୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୁହେଁ। କିଛି ଘନ କରିବା ଏଜେଣ୍ଟ ଉତ୍ପାଦ ଘନ କରିବା ସମ୍ମାନ ପ୍ରଭାବରେ ଭଲ, କିନ୍ତୁ ସଂଯୋଜିତ ଶକ୍ତି, ଜଳ ଧରି ରଖିବା ହାରରେ ଆଦର୍ଶ ନୁହେଁ। ଜିପ୍ସମ ଶୁଷ୍କ ପାଉଡର ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀ ତିଆରି କରିବା ସମୟରେ, ମିଶ୍ରଣର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବିଚାର କରାଯିବା ଉଚିତ ଯାହା ଦ୍ଵାରା ମିଶ୍ରଣକୁ ଭଲ ଏବଂ ଅଧିକ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରିବ। ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବହୃତ ଘନ କରିବା ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ପଲିଆକ୍ରିଲାମାଇଡ୍, ସବୁଜ ଗମ୍, ଗୁଆର୍ ଗମ୍, କାର୍ବୋକ୍ସିମିଥାଇଲ୍ ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍।
୭. ବାୟୁ-ପ୍ରବେଶକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ
ଏୟାର ଏଣ୍ଟରେନ୍ ଏଜେଣ୍ଟକୁ ଫୋମିଂ ଏଜେଣ୍ଟ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା, ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଜିପସାମ୍ ଇନସୁଲେସନ୍ ଗ୍ଲୁ, ପ୍ଲାଷ୍ଟର ପ୍ଲାଷ୍ଟର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜିପସାମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ଏୟାର ଏଣ୍ଟରେନ୍ ଏଜେଣ୍ଟ (ଫୋମିଂ ଏଜେଣ୍ଟ) ନିର୍ମାଣକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା, ଫାଟ ପ୍ରତିରୋଧ, ତୁଷାରପାତ ପ୍ରତିରୋଧ, ରକ୍ତସ୍ରାବ ଏବଂ ପୃଥକୀକରଣ ଘଟଣା ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ମାତ୍ରା ସାଧାରଣତଃ 0.01% ~ 0.02% ରେ ଥାଏ।
୮. ଡିଫୋମିଂ ଏଜେଣ୍ଟ
ଡିଫୋମିଂ ଏଜେଣ୍ଟ ପ୍ରାୟତଃ ଗେସୋ ସେଲ୍ଫ-ଲେଭଲିଂ ମୋର୍ଟାରରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ଗେସୋ କଲ୍କିଂ ପୁଟି ଇନ୍ କରାଯାଏ, ଏହା ସାମଗ୍ରୀ ପଲ୍ପର ଘନତା, ଶକ୍ତି, ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧ, କେକିଂ ସେକ୍ସକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବ, ଡୋଜ ସାଧାରଣତଃ 0.02% ~ 0.04% ହୋଇଥାଏ।
୯. ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ
ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ ଗେସୋ ସ୍ଲରି ତରଳତା ଏବଂ ଗେସୋ କଠିନ ଶରୀର ଶକ୍ତିକୁ ଉନ୍ନତ କରିପାରିବ, ସାଧାରଣତଃ ଗେସୋ ସେଲ୍ଫ ଲେଭଲିଂ ମୋର୍ଟାର, ଷ୍ଟୁକୋ ଗେସୋରେ। ବର୍ତ୍ତମାନ, ଘରୋଇ ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ ହେଉଛି ପଲିକାର୍ବୋକ୍ସିଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ରିଟାର୍ଡିଂ ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ, ମେଲାମାଇନ୍ ଉଚ୍ଚ-ଦକ୍ଷତା ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ, ଚା ସିଷ୍ଟମ୍ ଉଚ୍ଚ-ଦକ୍ଷତା ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ, ଲିଗ୍ନୋସଲଫୋନେଟ୍ ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ ଯାହା ତରଳତା ଏବଂ ଶକ୍ତି ପ୍ରଭାବ ଅନୁସାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଜଳ ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଶକ୍ତି ବ୍ୟତୀତ, ଜିପସାମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀରେ ଜଳ ହ୍ରାସକାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ ବ୍ୟବହାର କରିବା ସମୟରେ ଜିପସାମ୍ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀର ସେଟିଂ ସମୟ ଏବଂ ତରଳତା ହ୍ରାସ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ।
୧୦. ଜଳପ୍ରତିରୋଧକ ଏଜେଣ୍ଟ
ଜିପସମ୍ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ତ୍ରୁଟି ହେଉଛି ଦୁର୍ବଳ ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧ। ଅଧିକ ବାୟୁ ଆର୍ଦ୍ରତା ଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଜିପସମ୍ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ମୋର୍ଟାର ପାଇଁ ଅଧିକ ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧ ଆବଶ୍ୟକତା ଥାଏ। ସାଧାରଣତଃ, ଜିପସମ୍ କଠିନ ଶରୀରର ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧକୁ ହାଇଡ୍ରୋଲିକ୍ ମିଶ୍ରଣ ଯୋଡି ଉନ୍ନତ କରାଯାଏ। ଓଦା କିମ୍ବା ସଂତୃପ୍ତ ପାଣିର ଅବସ୍ଥାରେ, ଜିପସମ୍ କଠିନ ଶରୀରର ନରମ ଗୁଣାଙ୍କ 0.7 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିପାରେ, ଯାହା ଫଳରେ ଉତ୍ପାଦ ଶକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ। ରାସାୟନିକ ମିଶ୍ରଣକୁ ଜିପସମ୍ର ଦ୍ରବଣୀୟତା ହ୍ରାସ କରିବା (ଅର୍ଥାତ୍, ନରମ ଗୁଣାଙ୍କ ବୃଦ୍ଧି କରିବା), ଜିପସମ୍ର ଜଳରେ ଶୋଷଣକୁ ହ୍ରାସ କରିବା (ଅର୍ଥାତ୍, ଜଳ ଶୋଷଣ ହ୍ରାସ କରିବା) ଏବଂ ଜିପସମ୍ କଠିନ ଶରୀରର କ୍ଷୟ (ଅର୍ଥାତ୍, ଜଳ ପୃଥକୀକରଣ) ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧ ପଥକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ। ଜିପସମ୍ ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧକରେ ଆମୋନିୟମ୍ ବୋରେଟ୍, ମିଥାଇଲ୍ ସୋଡିୟମ୍ ସିଲିକେଟ୍, ସିଲିକନ୍ ରେଜିନ୍, କ୍ଷୀର ଜୀବାଶ୍ମ ମହମ, ପ୍ରଭାବ ଭଲ ଏବଂ ସିଲିକନ୍ ଏମଲ୍ସନ୍ ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧକ ରହିଛି।
୧୧. ସକ୍ରିୟ ସକ୍ରିୟକାରୀ
ପ୍ରାକୃତିକ ଏବଂ ରାସାୟନିକ ନିର୍ଜଳ ଜିପ୍ସମକୁ ସକ୍ରିୟ କରାଯାଇ ଏହାକୁ ଚିପ୍ଚିପ୍ ଏବଂ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରାଯାଇପାରିବ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଜିପ୍ସମ ଶୁଷ୍କ ମିଶ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ହୋଇପାରିବ। ଏସିଡ୍ ଆକ୍ଟିଭେଟର ନିର୍ଜଳ ଜିପ୍ସର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜଳୀୟ ଅଂଶକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିପାରିବ, ସେଟିଂ ସମୟକୁ କମ କରିପାରିବ ଏବଂ ଜିପ୍ସମ କଠିନ ଶରୀରର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶକ୍ତିକୁ ଉନ୍ନତ କରିପାରିବ। ଆଲକାଲାଇନ୍ ଆକ୍ଟିଭେଟର ନିର୍ଜଳ ଜିପ୍ସର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଉପରେ ବହୁତ କମ୍ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଜିପ୍ସମ କଠିନ ଶରୀରର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶକ୍ତିକୁ ଉନ୍ନତ କରିପାରିବ, ଏବଂ ଜିପ୍ସମ କଠିନ ଶରୀରରେ ହାଇଡ୍ରୋଲିକ୍ ସିମେଣ୍ଟିଂ ସାମଗ୍ରୀର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ଜିପ୍ସମ କଠିନ ଶରୀରର ଜଳ ପ୍ରତିରୋଧକୁ ଉନ୍ନତ କରିଥାଏ। ଏସିଡ୍-ବେସ୍ କମ୍ପାଉଣ୍ଡ ଆକ୍ଟିଭେଟରର ପ୍ରୟୋଗ ପ୍ରଭାବ ସିଙ୍ଗଲ୍ ଏସିଡ୍ କିମ୍ବା ମୌଳିକ ଆକ୍ଟିଭେଟର ଅପେକ୍ଷା ଭଲ। ଏସିଡ୍ ଆକ୍ଟିଭେଟରଗୁଡ଼ିକରେ ପୋଟାସିୟମ୍ ଆଲମ୍, ସୋଡିୟମ୍ ସଲଫେଟ୍, ପୋଟାସିୟମ୍ ସଲଫେଟ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଆଲକାଲାଇନ୍ ଆକ୍ଟିଭେଟରଗୁଡ଼ିକରେ କ୍ୱିକ୍ଲାଇମ୍, ସିମେଣ୍ଟ, ସିମେଣ୍ଟ କ୍ଲିଙ୍କର୍, କାଲସାଇଣ୍ଡ୍ ଡୋଲୋମାଇଟ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ଥିକ୍ସୋଟ୍ରୋପିକ୍ ଲୁବ୍ରିକେଣ୍ଟ
ଥିକ୍ସୋଭେରିଆବଲ ଲୁବ୍ରିକେଣ୍ଟକୁ ସେଲ୍ଫ-ଲେଭଲିଂ ଜିପସମ୍ କିମ୍ବା ଷ୍ଟୁକୋଇଂ ଜିପସମ୍ରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ଯାହା ଜିପସମ୍ ମୋର୍ଟାରର ପ୍ରବାହ ପ୍ରତିରୋଧକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରେ, ଖୋଲିବା ସମୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ, ସ୍ଲରିର ସ୍ତରୀକରଣ ଏବଂ ବସତିକୁ ରୋକିପାରେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସ୍ଲରି ଭଲ ଲୁବ୍ରିସିଟି ଏବଂ ନିର୍ମାଣ ପାଇପାରିବ, କଠିନ ଶରୀର ଗଠନକୁ ସମାନ କରିବା ସହିତ, ଏହାର ପୃଷ୍ଠ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବ।
ପୋଷ୍ଟ ସମୟ: ମଇ-୨୫-୨୦୨୨